Δεκέμβριος 2015, Τεύχος 3

ΖΩΟΔΟΧΟΣ ΠΗΓΗ

Έκδοση  Ι. Ν Ζωοδόχου Πηγής Χατζηκυριακείου Πειραιώς

2^ος χρόνος

Δεκέμβριος 2015, Τεύχος 3

Περιεχόμενα

Θεόφιλος Βαρδόπουλος: Ποιητικό Προοίμιον

π. Τύχων Κουτσοφιός: Εν αρχή

Επιφάνιος Στόκος: Επίκαιροι προβληματισμοί

Δογματικά Θέματα

Κατερίνα Μιχαλοπούλου: Ερμηνεία Αγίας Γραφής

Χρήστος Παπανικολάου: Η γωνιά του ερευνητή

Κωνσταντίνος Πετρίδης: Περί αρετών και παθών

Λειτουργικά & Κατηχητικά Θέματα

Από το γεροντικό                                                                                  Από το συναξάρι των αγίων

Δημήτρης Νέντας: Η μουσική της ανατολής

Πρόγραμμα ακολουθιών Δεκεμβρίου

                           Επικοινωνία &

: ΒLOG: enoriako.blogspot.gr

/ ΕΜAIL:enoriakosteki@gmail.com

(  τηλ: 2104513860 - fax: 2104513862

                                                                               

Ποιητικό προοίμιον…                      

Θεόφιλος Βαρδόπουλος                      

Σήμερα γεννήθηκε ο Χριστός

(Ποίημα Χριστουγέννων)

Η μέρα αυτή η πιο ευλογημένη,

από όλες τις ημέρες η πιο δοξασμένη.

Ο Χριστός γεννήθηκε και λάμπει ο ουρανός,

άπλετο χύθηκε στην γη το Άγιο φώς.

Σήμερα είναι γιορτή, γιορτάζει η ύπαρξη μου,

ήρθε ο Ιησούς να σώσει την ψυχή μου.

Γεννήθηκε ο πατέρας, ο φίλος, ο αδερφός μου,

ο ένας και αληθινός ο αγαπητός Θεός μου.

Τούτη την μέρα έλαβα το πιο όμορφο δώρο,

διώχνω από την καρδιά μου πλέον τον φόβο.

Νικήθηκε το σκοτάδι και κυριαρχεί το φώς,

ατελείωτη η αγάπη που μου έχει ο Θεός.

Τόση αγάπη έχει για μένα ασταμάτητη, μεγάλη,

όλους μας χωράει η δική Του αγκάλη.

Πραγματική νιώθω χαρά και αγνή ευτυχία,

δεν έχω πλέον μέσα μου θλίψη και δυστυχία.

Σήμερα γεννήθηκε ο Χριστός μαζί μας έγινε ένα,

σήμερα γεννήθηκε η αλήθεια και πέθανε το ψέμα.

Σήμερα γεννήθηκε ο Χριστός, αχ πόση ευλογία,

σήμερα γεννήθηκε η αγάπη και πέθανε η κακία.

      Εν αρχή…

«Να μπαίνουμε στη θέση του άλλου!»

          Λέει ο άγιος Παϊσιος: «αν δεν έρχεται ο άνθρωπος στη θέση των άλλων, δεν γίνεται άνθρωπος». Να λέμε, γιατί ο άλλος συμπεριφέρεται έτσι; Τί του συμβαίνει; Τί πρόβλημα αντιμετωπίζει; Και λέγοντας έτσι να τον δικαιολογούμε. Μετά, να πονάμε και λυπόμαστε για αυτόν, ύστερα να προσευχόμαστε, όπως θα προσευχόμασταν για τον εαυτό μας. Και έτσι σιγά σιγά, με την προσευχή και την ταπείνωση, γεννιέται στην καρδιά μας η αγάπη! Όταν ο άλλος μπει στην προσευχή μας, μπαίνει και ο Θεός στην καρδιά μας! Μπαίνει η χάρις του Θεού! Και τότε «δεν θα ενδιαφερόμαστε αν μας αγαπάνε ή όχι… θα νιώθουμε την ανάγκη εμείς να τους αγαπάμε όλους».

Η πνευματική αγάπη ως μίμηση της αγάπης του Θεού αλλά και ως πράξη θυσίας, είναι ένα είδος αναγεννήσεως. «Ημείς οίδαμεν ότι μεταβεβήκαμεν εκ του θανάτου εις την ζωήν, ότι αγαπώμεν τους αδελφούς». Εμείς ξέρουμε, λέει ο άγιος Ιωάννης ο θεολόγος, ότι έχουμε μεταβεί από τον θάνατο στη ζωή, γιατί αγαπάμε τους αδελφούς. Εκείνος που δεν αγαπά τους αδελφούς μένει μέσα στο θάνατο!

π. Τύχων

Επίκαιροι προβληματισμοί   

Επιφάνιος Στόκος

Θεολόγος - Ιεροψάλτης 

                                                 

Ο υγρός τάφος χιλιάδων ανθρώπων.

Τους τελευταίους μήνες παρακολουθούμε με χαρακτηριστική απάθεια το δράμα χιλιάδων προσφύγων να φύγουν από την εμπόλεμη ζώνη που επικρατεί στη χώρα τους και να βρεθούν σε κάποιο ασφαλές ευρωπαϊκό κράτος.

Αυτό το πρωτοφανές κύμα προσφύγων έχει δύο διαστάσεις. Αρχικά πρέπει να εξετάσουμε την αιτία, όπου φυσικά δεν είναι άλλη από το ισλαμικό κράτος και οι θηριωδίες του στην ευρύτερη περιοχή. Το ισλαμικό μίσος και ο θρησκευτικός πόλεμος που έχει ξεσπάσει τα τελευταία χρόνια αποδεικνύουν με σαφή τρόπο ποιο είναι το ‘’ήθος’’ του ισλαμισμού ως θρησκεία.  Η δεύτερη διάσταση είναι ο τρόπος με τον οποίο χάνουν τη ζωή τους οι πρόσφυγες του συγκεκριμένου πολέμου. Η πύλη εισόδου τους, για την ‘’γη της επαγγελίας’’ είναι η Ελλάδα, κυρίως διά θαλάσσης. Ανήμπορη η Ευρώπη να αντιμετωπίσει αυτό το ζήτημα απλώς παρακολουθεί.

Μαζί με τις ανθρώπινες ζωές που χάνονται στα νερά του αιγαίου και της μεσογείου, χάνεται και η ιδέα των ευρωπαϊκών αξιών και του ευρωπαϊκού ανθρωπισμού. Δυστυχώς συνηθίσαμε σε αυτήν την εικόνα που μόνο τραγική είναι για τον άνθρωπο.   

                        

Δογματικά θέματα

Η Τρίτη Οικουμενική Σύνοδος

Τόπος                              Έφεσος

Έτος                                431

Αυτοκράτορας             Θεοδόσιος Β’

Συμμετοχή Πατέρων       200

Μεγάλες μορφές        Αγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας

Αιτία σύγκλησης           Νεστοριανισμός

Η Γ´ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος συνήλθε στην  πόλη της Εφέσου το 431 μ. Χ., όταν βασιλιάς της Βυζαντινής αυτοκρατορίας ήταν ο Θεοδόσιος ο Β’.

Αυτή η σύνοδος συνεκλήθη λόγω της αίρεσης του Νεστορίου, ο οποίος υποστήριζε ότι η Παναγία δεν θα πρέπει να αποκαλείται Θεοτόκος αλλά Χριστοτόκος και ανθρωποτόκος, διότι όπως υποστήριζε, δεν γέννησε Θεό αλλά απλό άνθρωπο.

Η Γ’ Οικουμενική Σύνοδος καταδίκασε τη διδασκαλία του Νεστορίου, διακηρύσσοντας ότι  η Παναγία θα πρέπει να αποκαλείται Θεοτόκος διότι δεν γέννησε απλό άνθρωπο αλλά Θεάνθρωπο.

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ

Κατερίνα Μιχαλοπούλου

ΤΟ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ

ΜΑΤΘΑΙΟΣ:O MΑΘΗΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ «ΑΓΓΕΛΙΚΗ»ΨΥΧΗ

Η περίπτωση της συγγραφής του δεύτερου Ευαγγελίου της Καινής Διαθήκης είναι ένα γεγονός που μας προξενεί ιδιαίτερη ευχαρίστηση. Κι αυτό, διότι έχει γραφτεί από ένα πρόσωπο που έτυχε της ιδιαίτερης τιμής και ευλογίας να αφουγκραστεί νοερά με τα μάτια της ψυχής του την έλευση του αναμενόμενου Μεσσία. Πρόκειται για τον Απόστολο και Ευαγγελιστή Ματθαίο, εκ της Καπερναούμ καταγόμενο και τελώνη κατά το επάγγελμα πριν συναντήσει τον Ιησού.

Όταν όμως ο Κύριος τον συνάντησε καθισμένο στο τελώνιο και τον κάλεσε να τον ακολουθήσει, εκείνος το έπραξε  χωρίς κανένα δισταγμό και καμία αναβολή. Ήταν ήδη πεπεισμένος ότι επρόκειτο για την ολοκλήρωση της δεύτερης φάσης του σχεδίου του Θεού μετά  τους χρόνους της Παλαιάς Διαθήκης.

Έτσι γύρω στα 70 μ.Χ., μεστός από κατάνυξη και πνευματικότητα, γράφει  το δικό του Ευαγγέλιο απευθυνόμενος κυρίως προς τους συμπατριώτες  του, τους Ισραηλίτες Χριστιανούς. Τους τονίζει ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας και ότι στο πρόσωπό του εκπληρώθηκαν οι προφητείες και οι προσδοκίες της Παλαιάς Διαθήκης.

Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος έχει ήδη, κατά μίαν έννοια, υπερβεί τα κοσμικά και τα γήινα, καθώς ξεκινά το Ευαγγέλιό του μνημονεύοντας το καθαγιασμένο γενεαλογικό δέντρο  του Κυρίου και βαδίζει στα άυλα, αφού με την αναφορά του στους ιερούς προγόνους Εκείνου, παρουσιάζει το αμετάκλητο της Βασιλείας του Θεανθρώπου από καταβολής κόσμου.

Εξάλλου, δεν είναι τυχαίο ότι η Εκκλησία μας σοφά έχει επιλέξει ανήμερα τα Χριστούγεννα, την εορτή των εορτών σύμφωνα με τον ιερό Χρυσόστομο, να αναγιγνώσκεται η αντίστοιχη ευαγγελική περικοπή του Απόστολου Ματθαίου, ο οποίος «αγγελικά» φωτισμένος κηρύττει το Λόγο του Θεού σε όλο το λαό του Ισραήλ και φτάνει μέχρι τα όρια της Αφρικής ,όπου και απεβίωσε ειρηνικά αναμένοντας να καταταχθεί  την Όγδοη Ημέρα στη Χώρα των Δικαίων.

   Η γωνιά του ερευνητή

Χρήστος Παπανικολάου - Βιοχημικός - Βιοτεχνολόγος

ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΩΝΤΑΣ ΤΑ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΜΑΣ ΜΥΣΤΙΚΑ

      Η αποκρυπτογράφηση του ανθρωπίνου γονιδιώματος είναι ένα μεγάλο πρόγραμμα πειραμάτων που διεξάγονται στα μεγάλα κέντρα γενετικής ανά τον κόσμο. Σκοπός, όπως έχουμε πει, είναι να μάθουμε τα μυστικά του σώματός μας, που κρύβονται στα γονίδια μας και τον τρόπο με τον οποίο αυτά τα μυστικά, ας πούμε, βγαίνουν στην επιφάνεια, με άλλα λόγια πως αυτά εκφράζονται και φαίνονται.

      Το μεγαλύτερο στάδιο της ανάλυσης έχει προχωρήσει, καθώς, από το έτος 2000, ήδη είναι γνωστός ο γενετικός χάρτης του ανθρώπου, δηλαδή γνωρίζουμε όλη την αλληλουχία του γονιδιώματος του ανθρώπου. Έχουν ανακαλυφθεί ήδη πολλά γονίδια, που σχετίζονται με ασθένειες, όταν φέρουν μεταλλάξεις σε κάποια σημεία και θα βρεθούν ακόμα περισσότερα σύντομα. Η εύρεση αυτών των γονιδίων και των μεταλλάξεων τους, με τη σειρά, θα μας οδηγήσουν στην καλύτερη κατανόηση μιας ασθένειας και στην ακόμα πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση της, που θα στοχεύει κατευθείαν στη μετάλλαξη που την προκαλεί. Επιπλέον όμως έχει βρεθεί ένα πολύ μεγάλο πεδίο εφαρμογών στην ιατρική, τη βιοχημεία και τη μοριακή βιολογία που θα δούμε στη συνέχεια των άρθρων αυτών.

Περί αρετών και παθών

 Κωνσταντίνος Πετρίδης                                             

Η φιλαυτία

Η φιλαυτία είναι η μητέρα των κακών γιατί από αυτήν γεννώνται οι τρεις εμμανείς (μανιακοί) λογισμοί , δηλαδή της γαστριμαργίας, της φιλαργυρίας και της κενοδοξίας. Η φιλαυτία είναι η μητέρα της πολυλογίας και της ηδυφαγίας (λαιμαργίας), που είναι η αιτία της ακολασίας και ακόμη της φιλαργυρίας και της κενοδοξίας, που είναι η αιτία του μίσους προς τον πλησίον. Γενικά εκείνος που έχει την φιλαυτία <<δήλον(φανερόν) ότι έχει πάντα τα πάθη>>.

       Η φιλαυτία όχι μόνο είναι η μητέρα των παθών, αλλά μητέρα και όλων των εμπαθών λογισμών. Ο λογισμός της γαστριμαργίας γεννά τον λογισμό της πορνείας, ο λογισμός της κενοδοξίας γεννά τον λογισμό της υπερηφανείας και από τους λογισμούς της γαστριμαργίας, της φιλαργυρίας και της κενοδοξίας γεννώνται όλοι οι άλλοι λογισμοί, δηλαδή της οργής, της λύπης, της μνησικακίας, του φθόνου και καταλαλιάς .

                                 Άγιος Μάξιμος ο ομολογητής   

Λειτουργικά &Κατηχητικά θέματα

Ο Μυστικός Δείπνος : Η Πρώτη Θεία Λειτουργία πάνω στη γη.

« Ο Κύριος ως ύπατος Αρχιερεύς ιερουργεί το μυστήριον και εμοίραζεν εις τους μαθητάς τα προκείμενα  ».

Οι σημερινοί Λειτουργικοί τύποι της Εκκλησίας.

·       Η Λειτουργία του αγ. Ιακώβου του Αδελφοθέου.

·       Η Λειτουργία του αποστόλου Μάρκου.

·       Λειτουργία των προηγιασμένων δώρων.

·       Η Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου.

·       Η Λειτουργία του Ιερού Χρυσοστόμου.

( «Η θεία Λειτουργία»,  Φώτιος Ι. Μάλαινος)

 Από το γεροντικό

    Προσφέρθηκαν κάποτε στὸν ἀββᾶ Μακάριο σταφύλια ποὺ ἐπιθυμοῦσε νὰ τὰ φάει. Ἀπὸ ἐγκράτεια ὅμως τὰ ἔστειλε σὲ ἕναν ἀδελφὸ ἄρρωστο ποὺ κι αὐτὸς εἶχε τὴν ἐπιθυμία νὰ φάει σταφύλια. Αὐτὸς τὰ πῆρε, ἔδειξε μάλιστα πάρα πολὺ χαρούμενος, γιατὶ ἤθελε νὰ κρύψει τὴν ἐγκράτειά του, καὶ κατόπιν τὰ ἔστειλε σὲ ἄλλον ἀδελφὸ μὲ τὴ δικαιολογία ὅτι δὲν ἔχει ὄρεξη γιὰ ὁτιδήποτε φαγώσιμο.

    Τὰ πῆρε κι ἐκεῖνος καὶ ἔκανε τὸ ἴδιο, ἂν καὶ εἶχε μεγάλη ἐπιθυμία νὰ τὰ γευθεῖ. Καθὼς λοιπὸν σὲ πολλοὺς ἀδελφοὺς πῆγαν τὰ σταφύλια καὶ κανεὶς δὲν θέλησε νὰ τὰ φάει, ὁ τελευταῖος ἐπίσης ἀδελφὸς δὲν τὰ ἔφαγε καὶ τὰ ἔστειλε στὸν ἀββᾶ Μακάριο πιστεύοντας ὅτι τοῦ προσφέρει σπουδαῖο δῶρο. Ὁ Μακάριος ὅμως τὰ ἀναγνώρισε καὶ ἀφοῦ ἐρεύνησε τί ἀκριβῶς συνέβη, θαύμασε καὶ εὐχαρίστησε τὸ Θεὸ γιὰ τὴν τόσο μεγάλη ἐγκράτεια τῶν ἀδελφῶν.

 («Μέγα Γεροντικό»)

    Όσιος Πατάπιος - 8 Δεκεμβρίου

Από το συναξάρι των αγίων

   Ο Όσιος Πατάπιος γεννήθηκε στην Αίγυπτο και από μικρό παιδί είχε «πνεῦμα ἀγάπης καὶ σωφρονισμοῦ». Δηλαδή, πνεύμα αγάπης και πνεύμα που σωφρονίζει, ώστε φρόνιμα και συνετά να κυβερνά τον εαυτό του, αποφεύγοντας κάθε ηθική παρεκτροπή, διατηρώντας την αγνότητα, αλλά συγχρόνως παραδειγμάτιζε και τους συνανθρώπους του.

Και αυτό το απέδειξε ακόμα περισσότερο, όταν μεγάλωσε. Αφού διαμοίρασε την κληρονομιά του στους φτωχούς, αποσύρθηκε στην έρημο. Εκεί γέμιζε το χρόνο του με προσευχή, μελέτη και αγαθοεργίες. Σε κάθε κουρασμένο οδοιπόρο που περνούσε από το κελί του, πρόσφερε ανάπαυση και φιλοξενία. Αλλά εκμεταλλευόμενος την ευκαιρία του παρείχε με διάκριση και πνευματικές οδηγίες και συμβουλές, χρήσιμες για τη σωτηρία της ψυχής του. Έτσι, η φήμη του Παταπίου εξαπλώθηκε γρήγορα και κάθε μέρα πολλοί έφθαναν στο κελί του για να ακούσουν από τα χείλη του επωφελή διδασκαλία. Μετά από καιρό, ο Πατάπιος πήγε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί, θέλοντας να μείνει άγνωστος, εξέλεξε ένα ησυχαστήριο στις Βλαχερνές. Όμως, η ταπεινή και καθαρή ζωή του Παταπίου, τον αξίωσε να θαυματουργεί. Έτσι και πάλι έγινε γνωστός και πέθανε θεραπεύοντας αρρώστους.

 

( Ορθόδοξος  Συναξαριστής)

Η Εκκλησιαστική Μουσική της Ανατολής      Επιμέλεια: Δημήτρης Νέντας – Πρωτοψάλτης

Πως δει ψάλλειν

Πέρ’ από νόμους και κανόνες, και βέβαια περ’ απ’ την καλή –κάθε φορά καλύτερη- γνώση της θεωρίας και της πράξης της Ψαλτικής Τέχνης, της ερμηνείας δηλαδή της σημειογραφίας, είναι και άλλα πράγματα που πρέπει να προσέχεις. Και πρώτο και καλύτερο το ποίημα που ψέλνεις∙ τα λόγια των ψαλμών και των τροπαρίων. Αυτά τα ‘γραψαν μεγάλοι ποιητές – υμνογράφοι, που είχαν βιωματική σχέση με τον Θεό και τους αγίους και τιμούνται κι οι ίδιοι ως άγιοι. Οι ύμνοι έχουν νοήματα υψηλά, γραμμένα με μέτρα και αρμονία και ρυθμό και με εξαίσιες λέξεις, για να εκφράσουν την πάσα θεολογία μας. Κι ήρθαν οι άλλοι ποιητές, οι μελοποιοί, κι έδωσαν φτερά στην κάθε λέξη, να πετάνε ψηλά, να φτάσουν στα ουράνια, όπου είναι σκαλωμένη κι η πίστη μας. Και πρέπει να ρθης μετά κι εσύ, ο κάθε ψάλτης, με δέος και με σεβασμό σ’ αυτό το πλησιασμά σου με την τίμια παράδοση, να φυσήξεις πνοή με την καρδιά σου, να ‘ναι περιήχημα απ’ τη γη ως τον ουρανό. Για να το καταφέρεις θέλει δουλειά πολλή, και άσκηση πολλή να κουβεντιάζεις με την ψυχή σου και να την προσέχεις∙ γιατί η ψυχή σου ψέλνει με τα χείλια σου. Κι όσο πιο όσια βιωτή έχει ο ψάλτης τόσο καλύτερα ψέλνει∙ γιατί ξέρει, ότι ψάλνει για το Θεό και τους αγίους του, και για τους αδελφούς του μέσα στην εκκλησιά, κι ύστερα για τον ίδιο και την τάλαινα ψυχή του. Στο Άγιον όρος, τον πρώτο καιρό που έκανα τον κατάλογο των χειρογράφων, στη μονή Ξηροποτάμου –νοέμβριο του 1970-, ένας απλοϊκός καντηλανάφτης –Θεός σχωρέσ’ τον- μου είπε τούτον τον συνταρακτικό γεροντικό λόγο, που τον έβαλα και στον κατάλογο εκεί∙ ‘Αν δεν ψέλνει καλά ο ψάλτης είναι κρίμα για τους  αγίους! Καλά εμείς οι κακορίζικοι, αλλά οι άγιοι, που είναι ζωγραφισμένοι ένα γύρο μέσα στην εκκλησιά, τι χρωστάνε;’

Εγώ λέω πως πρέπει να ψέλνουμε σαν να πρόκειται κάθε φορά με το ψάλσιμό μας να προκαλούμε το θαύμα της σωτηρίας μας∙ να ευαρεστείται ο Θεός και να μας σώζει! Έτσι δεν έσωσε και τους τρεις Παίδες στην κάμινο του πυρός; Τους έσωσε γιατί έψελναν! Το λέει ο ιερός Χρυσόστομος∙ ‘Εσώθησαν ότι ύμνουν∙ ηδέσθη την προθυμίαν αυτών το πυρ, ύστερον ηδέσθη και την ωδήν την θαυμαστήν εκείνην και τους ύμνους.'

Γρηγόριος Στάθης, Ερωταποκρίσεις και Ακριβολογήματα της Ψαλτικής Τέχνης

εν έτει σωτηρίω ,βιβ’

Το μήνυμα της ομάδας

Η συντακτική ομάδα του περιοδικού μας, στην προσπάθεια που κάνει για να βελτιώσει την έκδοσή του, ενθαρύνει και καλεί τους  φίλους αναγνώστες να μας μεταφέρουν οποιαδήποτε άποψη ή πρόταση για την πληρότητα και την αρτιότητα του περιοδικού της ενορίας μας!

enoriakosteki@gmail.com

Περιοδική έκδοση του

 Ι. Ν. Ζωοδόχου Πηγής Χατζηκυριακείου

Σύνταξη εντύπου: Ενοριακή συντροφιά

Υπεύθυνος σύνταξης: Επιφάνιος Στόκος